Ochronka w Żyrardowie to historyczna instytucja, która odgrywa ważną rolę w społeczności lokalnej. Znajduje się ona przy południowej pierzei obszaru Placu Jana Pawła II w Żyrardowie, niewątpliwie stanowiąc jeden z filarów pomocy społecznej w tym regionie.
Ta placówka jest jedną z najstarszych instytucji socjalnych związanych z działalnością żyrardowskiej fabryki lnu, która została założona w 1875 roku. Przez lata trwania swojej działalności, ochronka zyskała renomę i zaufanie mieszkańców, oferując wsparcie dzieciom i ich rodzinom.
Historia
W Żyrardowie, powstanie ochronki miało swoje korzenie w potrzebie fabrykantów, którzy pragnęli wykorzystać niepracujące matki jako tanią siłę roboczą. Z tego względu, konieczne było zapewnienie przynajmniej częściowej opieki dla dzieci z rodzin robotniczych. Rozwój przedszkola fabrycznego został zintensyfikowany przez nowe regulacje prawne, które ograniczały pracę małoletnich w fabrykach. W 1875 roku gubernator warszawski zezwolił na założenie ochronki, która początkowo przyjmowała dzieci od 3 roku życia, furorę zbierając nie tylko pośród rodziców, ale i w środowisku fabrycznym.
W miarę wzrostu liczby zgłoszeń, wprowadzono ograniczenia w przyjmowaniu dzieci, aby móc obsłużyć mniej rodzin robotniczych. Ochronka była przystosowana do opieki nad około 1 500 dzieci, z których przeciętnie rocznie korzystało około 1100. Ponadto, ok. 350 dziewcząt w wieku od 7 do 14 lat brało udział w nauczaniu szycia oraz haftu, co odbywało się codziennie przez 1,5 godziny. W wyniku licznych ograniczeń i warunków panujących w rodzinach robotniczych, pozostałe dzieci musiały być często pod opieką starszego rodzeństwa albo towarzyszyły rodzicom w pracy.
W ramach działalności ochronki obowiązywała częściowa odpłatność za posiłki, a pracownicy przedszkola podejmowali liczne działania mające na celu poprawę warunków zdrowotnych i higieny swoich podopiecznych. Dzieci, które przychodziły do ochronki, często były brudne i zawszone; w codziennym rytuale nauczycielki czesały część dzieci specjalnymi gęstymi grzebieniami nad misą z siarką, gdzie zbierały się usunięte wszy. W placówce organizowano także strzyżenie i kąpiele w odpowiednio przystosowanej sali łaziebnej, która była wyposażona w nowoczesny standard sanitarny.
W okresie funkcjonowania ochronki zatrudniano od 29 do 33 nauczycielek oraz podobną liczbę pracowników pomocniczych, co pozwoliło na optymalne zarządzanie placówką. Wysokość wydatków na ochronkę zmieniała się w zależności od liczby dzieci oraz decyzji zarządu fabryki, wynosząc od 33 514 rubli w 1892 roku (dla 1134 dzieci) do 39 810 rubli w 1914 roku (przy 1012 dzieciach). Najniższy poziom przyjętych dzieci oraz wydatków miała miejsce w 1897 roku, kiedy to do ochronki uczęszczało tylko 928 dzieci, przy nakładach sięgających 25 618 rubli.
Roczne wydarzenia w ochronce często wiązały się z obchodzeniem świąt, szczególnie Bożego Narodzenia. Karol Dittrich junior, fundując podarki, obdarowywał dzieci jednocześnie żywnością oraz odzieżą. Podopieczni otrzymywali zarówno ubrania, jak fartuszki czy sukienki, jak i owoce, ciastka, a nawet jedno kilogramowe strucle. Szczególną troską otaczano dzieci najbiedniejsze, w tym sieroty, które dostawały ubiór i obuwie. Dzień rozdania prezentów był nie tylko radosnym chwilą dla dzieci, ale także dla ich rodzin; w ochronce zebrane dzieci śpiewały piosenkę dziękującą Dittrichowi za jego hojność.
Z myślą o konieczności organizowania ważnych uroczystości, w przedszkolu powstała również sala balowa, ozdobiona toskańskimi kolumnami. W 1899 roku, wskutek hojności Karola Dittricha juniora, przeznaczone zostało na finansowanie ochronki 500 000 rubli uzyskanych ze sprzedaży akcji przedsiębiorstwa. Budynek ochronki wzniesiony w 1875 roku, z dalszymi pracami budowlanymi w 1885 roku, wyróżniał się przestronnością oraz wysokim standardem. Znajdował się w centralnej części miasta, a wokół utworzono ogród oraz plac zabaw dla dzieci.
Obecnie, fabryczna ochronka funkcjonuje w niezmienionym budynku jako Miejskie Przedszkole nr 9. W sąsiedztwie przedszkola znajduje się budynek mieszkalny, zwany Babińcem, w którym ulokowane są mieszkania dla nauczycielek przedszkolanek zatrudnionych w ochronce fabrycznej.
K. Zwoliński, Zakłady żyrardowskie w latach 1885-1915, Książka i Wiedza, Warszawa 1979, str. 177-178
tamże, str. 269
Pozostałe obiekty w kategorii "Szkoły":
Kantoratschule | Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Żeromskiego w ŻyrardowieOceń: Ochronka w Żyrardowie