Aleksander Klotz

Wojsko i służby mundurowe

Aleksander Alfons Klotz, znany również jako Alfons Kloc oraz Jan Baranowski, przyszedł na świat 31 sierpnia 1898 roku w Żyrardowie. Jego życie zakończyło się 29 października 1976 roku w Australii, gdzie spędził ostatnie lata.

W trakcie swojej kariery wojskowej Klotz osiągnął tytuł podpułkownika dyplomowanego piechoty w ramach Polskich Sił Zbrojnych. Był on także notablem w Oddziale II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, gdzie pełnił obowiązki związane z wiodącymi operacjami wojskowymi.

Jeśli chodzi o jego działalność poza sferą wojskową, Klotz był również czynnym urzędnikiem państwowym oraz dyplomatą w II Rzeczypospolitej. W szczególności, jego zaangażowanie w strukturach podziemnych podczas II wojny światowej, takich jak SZP, ZWZ oraz Armia Krajowa, wskazuje na jego oddanie i zaangażowanie w walkę o wolność Polski.

Życiorys

Urodziny Aleksandra Klotza miały miejsce w Warszawie, gdzie przyszedł na świat jako syn Józefa i Józefy ze Szczepańskich. Edukację rozpoczął w szkołach powszechnych w Skierniewicach oraz Żyrardowie, które zakończył pomyślnie. Kolejnym krokiem była kontynuacja nauki w gimnazjach realnych w Skierniewicach oraz Warszawie. W 1915 roku zreformował swoją edukację, uzyskując świadectwo ukończenia Szkoły Ogólnokształcącej Dróg Żelaznych Warszawsko-Wiedeńskich w stolicy.

Od 15 sierpnia 1915 roku, Aleksander był żołnierzem I Brygady Legionów, a po zakończeniu I wojny światowej związał się z Polską Organizacją Wojskową. Po odzyskaniu niepodległości, wstąpił do Wojska Polskiego i brał udział w wojnie polsko-ukraińskiej oraz wojnie polsko-bolszewickiej, gdzie odniósł rany podczas walki zarówno z Ukraińcami, jak i bolszewikami. W lutym 1921 roku, jako oficer do zadań specjalnych, został przydzielony do delegacji polskiej na rokowania pokojowe z RFSRR w Rydze.

W okresie od marca 1921 do 1 listopada 1922 pełnił funkcję zastępcy attaché wojskowego w Rydze, gdzie zorganizował siatkę wywiadowczą Polski na Łotwie oraz w Rosji Sowieckiej, a także kontrwywiad przeciwko działającej na Łotwie siatce Razwiedupru. 3 maja 1922 roku, po weryfikacji, uzyskał stopień porucznika z datą starszeństwa 1 czerwca 1919 roku, a jego oddziałem macierzystym był 66 Pułk Piechoty. Wkrótce później, przeniesiony do 55 Pułku Piechoty w Lesznie, zdobywał kolejne doświadczenia wojskowe.

W latach 1923–1925 uczęszczał na V Kurs Normalny Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, gdzie 1 października 1925 roku, po ukończeniu studiów oraz uzyskaniu dyplomu oficera Sztabu Generalnego, został przydzielony do Wydziału Organizacyjno-Mobilizacyjnego Kierownictwa Marynarki Wojennej w Warszawie. Dnia 3 maja 1926 roku awansował na stopień kapitana ze starszeństwem z 1 lipca 1925 i 269. lokatą. W czerwcu tego samego roku przeszedł do Oficerskiej Szkoły Piechoty w Warszawie jako wykładowca.

1 września 1926 roku przeszedł na stanowisko referenta przy I wiceministrze spraw wojskowych, a 7 grudnia 1926 roku został adiutantem przybocznym I wiceministra-szefa Administracji Armii. 9 listopada 1928 roku przeniesiono go w stan nieczynny na dwanaście miesięcy, a 12 listopada tego samego roku mianowano go starostą grodzkim we Lwowie, gdzie pełnił funkcję do sierpnia 1930 roku. Jego stanowcza postawa w czasie antysemickich zamieszek w czerwcu 1929 roku uczyniła go dla endecji symbolem wroga, a zamieszki te przeszły do historii jako „lwowska klocjada”.

Po tym okresie, Klotz zajął się pracą w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych, gdzie pełnił funkcję radcy, a później inspektora ministerialnego w Departamencie II Politycznym. Od 26 kwietnia 1932 roku do 31 maja 1933 roku był starostą powiatowym w Płocku, następnie w Wadowicach i Radomiu aż do marca 1935 roku. Później przeszedł do Ministerstwa Spraw Zagranicznych, gdzie od 15 kwietnia 1935 roku piastował stanowisko radcy, a nieco później został mianowany konsulem oraz kierownikiem Konsulatu RP w Morawskiej Ostrawie na Zaolziu (Czechosłowacja). Po cofnięciu exequatur w 1935 roku, wrócił do centrali MSZ, a następnie do MSW, gdzie był starostą powiatowym w Grudziądzu oraz Poznaniu.

W czasie kampanii wrześniowej, Aleksander był delegatem PKP przy sztabie Armii „Poznań”. Po bitwie nad Bzurą dotarł do oblężonej Warszawy i od 17 września 1939 roku brał udział w jej obronie w sztabie grupy gen. Michała Karaszewicza-Tokarzewskiego. Po powołaniu Służby Zwycięstwu Polski, w listopadzie 1939 roku został wysłany na teren okupacji sowieckiej do Lwowa, gdzie zajął stanowisko szefa sztabu SZP-Lwów, a później szefa sztabu ZWZ-2 Lwów.

W trakcie akcji wywiadowczej podjął niebywałe ryzyko, aby odnaleźć aresztowanego gen. Michała Karaszewicza-Tokarzewskiego. Wyprawa, w której uczestniczył, obejmowała obszary wschodniej Ukrainy, Uralu oraz Syberii, pokonując ponad 28 tys. kilometrów. Report z tej wyprawy dostarczył szczegółowych informacji na temat Polaków deportowanych do ZSRR. W okresie niemieckiej okupacji, Klotz skutecznie kierował Odcinkiem III sieci wywiadowczej Komendy Głównej ZWZ-AK o kryptonimie „WW-72”, w obszarze Komisariatu Rzeszy Ukraina i uzyskał stopień podpułkownika.

Po przybyciu Armii Czerwonej do Lwowa w lipcu 1944 roku, Klotz uniknął aresztowania i wywiezienia przez NKWD, niezwykle ostrożnie decydując się na udanie się do Lublina. Tam, pod fałszywym nazwiskiem „doktor Jan Baranowski”, wstąpił do Ludowego Wojska Polskiego. Od 1944 do lutego 1946 roku pełnił odpowiedzialne funkcje w systemie zdrowia wojskowego, a jego awans dotyczył stopnia podpułkownika. Po wojnie pełnił stanowisko komendanta Szpitala Ministerstwa Obrony Narodowej w Warszawie i był obecny na I Kongresie Medycyny Wojennej Wojsk Polskich i Sojuszniczych, współpracując z Karolem Świerczewskim oraz Stanisławem Popławskim.

Aleksander Klotz, będąc zdecydowanym przeciwnikiem legitymizowania komunistycznej władzy, ocenił działalność Stanisława Mikołajczyka jako zdradę. W drugiej połowie 1946 roku udał się na Zachód, gdzie w Polskich Siłach Zbrojnych w Wielkiej Brytanii zajmował miejsce w Komisji Dokumentacyjnej Sztabu Głównego WP. Po odejściu z PKPR nauczał języka rosyjskiego w wojskowej szkole brytyjskiej, a później widniał jako ekspert do spraw sowieckich w Joint Intelligence Bureau. Po przejściu na emeryturę, osiedlił się w Australii, gdzie tragicznie zmarł w wyniku zawału serca za kierownicą samochodu.

Ordery i odznaczenia

Posiadane odznaczenia i ordery przez Aleksandra Klotza są dowodem na jego wybitną służbę wojskową oraz zaangażowanie w działania na rzecz ojczyzny. Poniżej przedstawiamy listę odznaczeń, które otrzymał w ciągu swojej kariery:

  • Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari (1921),
  • Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (10 listopada 1928),
  • Krzyż Walecznych (przyznany czterokrotnie, po raz pierwszy za zasługi w POW w byłym zaborze austriackim oraz za działania podczas okupacji austriackiej),
  • Złoty Krzyż Zasługi,
  • Medal Niepodległości (17 marca 1938),
  • Srebrny Krzyż Zasługi,
  • Krzyż Armii Krajowej,
  • Krzyż Komandorski Orderu Korony Rumunii (Rumunia, 1929),
  • Krzyż Komandorski Orderu Gwiazdy Rumunii (Rumunia),
  • Order Lwa Białego (Czechosłowacja),
  • Order Palm Akademickich (Francja).

Te odznaczenia są symbolem jego oddania i patriotyzmu, a także pokazują szeroki zakres uznania międzynarodowego, jakie zyskał w trakcie swojej działalności.

Przypisy

  1. a b c Janusz Mierzwa Słownik biograficzny starostów Drugiej Rzeczypospolitej. Tom 1, wyd. LTW, Łomianki 2018, s. 235–237.
  2. Grzegorz Mazur: Pułkownik Aleksander Klotz – jego życie i wspomnienia. W: Aleksander Klotz: Zapiski konspiratora 1939–1945. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego i Księgarnia Akademicka, 2001, s. 9–15. ISBN 83-7188-329-3.
  3. Dokument raportu z archiwum ministra Stanisława Kota w: Aleksander Klotz, Zapiski konspiratora 1939–1945, opracowanie, wstęp i przypisy Grzegorz Mazur, wydawca Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego i Księgarnia Akademicka, Kraków 2001, s. 467–476, publikowany również w: Z ziemi sowieckiej – domu niewoli. Relacje, raporty i sprawozdania z londyńskiego archiwum prof. Stanisława Kota, wybór i opracowanie Janusz Gmitriuk, Zygmunt Hemmerling, Jan Sałkowski, Warszawa 1995, wyd. Ludowe Towarzystwo Naukowo-Kulturalne, ISBN 83-905337-0-7, s. 81–97.
  4. W latach 20. XX wieku, w Wojsku Polskim, służbę pełnił również kapitan Alfred Klotz.
  5. M.P. z 1938 r. nr 64, poz. 72 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości” - jako Klotz Alfons Aleksander.
  6. Wysokie odznaczenia rumuńskie. „Gazeta Lwowska”, s. 4, nr 264 z 16.11.1929 r.
  7. Dz. Pers. MSWojsk. Nr 20 z 23.12.1929 r., s. 375.
  8. Ruch służbowy: D. we władzach powiatowych. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Spraw Wewnętrznych”. 1, s. 99, 31.01.1929 r. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wewnętrznych.
  9. M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 632 „za zasługi na polu pracy niepodległościowej oraz organizacji i administracji wojska” - jako Alfons Klotz.
  10. Dz. Pers. MSWojsk. Nr 35 z 26.09.1922 r., s. 737.
  11. Dz. Pers. MSWojsk. Nr 35 z 01.09.1926 r., s. 287.
  12. Dz. Pers. MSWojsk. Nr 52 z 07.12.1926 r., s. 434.
  13. Dz. Pers. MSWojsk. Nr 3 z 29.01.1929 r., s. 30.
  14. Dz. Pers. MSWojsk. Nr 23 z 18.06.1926 r., s. 183.
  15. Lista starszeństwa 1922, s. 100.
  16. W latach 1941–1942 dokumenty lekarskie były również jego „przykrywką” dla działalności wywiadowczej w Berdyczowie, skąd (do wielkiej wsypy w Kijowie na początku 1943) kierował III Odcinkiem wywiadu Armii Krajowej.
  17. Rybka i Stepan 2021, s. 675, jako Alfred Kloc.
  18. Dekret Wodza Naczelnego L. 2863 z 13.04.1921 r. Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 16, poz. 561.

Oceń: Aleksander Klotz

★★★★★
Średnia ocena:4.96 Liczba ocen:7