Adolf Heidrich

---

Życiorys

Młodość

Adolf Heidrich przyszedł na świat 10 listopada 1899 roku w Żyrardowie, jako potomek Augusta i Agnieszki, których rodziny od wieków brały czynny udział w przemyśle włókienniczym. W okresie od 1907 do 1913 roku uczęszczał do wyższej szkoły elementarnej, znanej dziś jako szkoła podstawowa, w swoim rodzinnym mieście. Po ukończeniu edukacji na tym etapie spędził kolejne sześć miesięcy, ucząc się w szkole rosyjskiej. Następnie kontynuował naukę w polskiej siedmioklasowej Szkole Technicznej B. Zielowskiego do grudnia 1914 roku, angażując się w różnorodne działania konspiracyjne wśród młodzieży polskiej. Po ukończeniu czternastego roku życia wprowadził równowagę między nauką a pracą zarobkową, wspierając swoją matkę w codziennych obowiązkach.

W styczniu 1915 roku rodzina Heidrichów znalazła się w Moskwie w związku z pierwszą falą wysiedleń z Królestwa Polskiego. Adolf nie chciał uczęszczać do szkół rosyjskich, a polskich w tym czasie jeszcze nie było. W konsekwencji podjął zatrudnienie w biurze warszawskiej firmy „Elibor” – Spółka Akcyjna Handlowo-Przemysłowa Ł.J. Borkowski, która również została ewakuowana do Moskwy. Pozostał w firmie przez półtora roku.

Działalność harcerska

I wojna światowa

W styczniu 1916 roku nawiązał kontakty z lokalną młodzieżą harcerską, uczęszczająca do Szkoły Realnej Polskiego Komitetu Pomocy Ofiarom Wojny, na czele której stał pedagog oraz znany lingwista Władysław Giżycki. Już 7 lutego przystąpił do 1 Moskiewskiej Drużyny Skautów działającej przy tej placówce. 17 kwietnia tego samego roku pomyślnie zdał egzamin na I stopień, a przyrzeczenie harcerskie złożył 8 maja na ręce ks. Kazimierza Lutosławskiego. We wrześniu 1916 roku, razem z braćmi, Adolf Heidrich rozpoczął naukę w szkole realnej.

W marcu 1918 roku, Adolf został mianowany przez ks. Lutosławskiego, komendanta Chorągwi Moskiewskiej, członkiem Harcerskiego Kierownictwa Miejscowego w Moskwie oraz komendantem Domu Harcerskiego, który potocznie nazywano Stanicą. W tej roli współpracował z ks. Lutosławskim, organizując pomoc dla polskich żołnierzy z II Korpusu gen. Józefa Hallera, którzy starali się dotrzeć do portu w Murmańsku, z myślą o przedostaniu się drogą morską do Wojska Polskiego we Francji. W czerwcu 1918 roku został wysłany na kurs instruktorski do Kijowa, który trwał od 19 czerwca do 23 lipca 1918 roku.

Kurs został zorganizowany w willi Kiń Grust’ (Rzuć Smutek) pod Kijowem, w którym uczestniczyło 78 młodych ludzi. Po zaliczeniu egzaminów 21 lipca oraz złożeniu przyrzeczenia instruktorskiego, otrzymał nominację na pierwszy stopień instruktorski jako „instruktor Harcerstwa Polskiego na Rusi i w Rosji”. 3 października 1918 roku, po długim wygnaniu, wrócił do kraju, natychmiast przystępując do nauki w ośmioklasowej Szkole Męskiej Rady Głównej Opiekuńczej.

Pierwszego dnia po powrocie zameldował się w Komendzie Chorągwi Męskiej Warszawskiej ZHP, uzyskując przydział do 20 Warszawskiej Drużyny Harcerzy im. Franciszka Pększyc-Grudzińskiego, która została założona 19 września 1918 roku. Wkrótce pomógł w kierowaniu Pogotowiem Młodzieży w szkole, a w dniach 10 i 11 listopada brał udział w rozbrajaniu wojsk niemieckich. W tym czasie drużyna Heidricha liczyła około 200 harcerzy. Zarządzanie tak dużą grupą oraz implementacja systemu zastępowego okazały się wyzwaniem. W efekcie 15 grudnia 1918 roku drużyna została podzielona na dwie mniejsze jednostki: 20 Warszawską Drużynę Harcerzy im. A. Małkowskiego oraz 38 Warszawską Drużynę Harcerzy im. F. Pększyca-Grudzińskiego. Został mianowany na komendanta „Dwudziestki” i oddał się tej roli w pełni.

Okres międzywojenny

Na początku 1919 roku jego drużyna liczyła 100 harcerzy podzielonych na 11 zastępów. Był nie tylko założycielem, ale także pierwszym redaktorem pisma „Dwudziestka”, które odegrało istotną rolę w integracji i rozwoju drużyny. W ciągu jego kadencji opublikowano 31 numerów tego periodyku. W czerwcu 1920 roku, po zdaniu świadectwa dojrzałości, ochotniczo wstąpił do Wojska Polskiego, gdzie służył w kompanii sztabowej 21 pułku piechoty w Cytadeli Warszawskiej, a zwolnienie otrzymał 20 grudnia 1920 roku w stopniu sierżanta.

W latach akademickich 1920/21 i 1921/22 kształcił się równocześnie na wydziale prawa Uniwersytetu Warszawskiego oraz na wydziale ekonomicznym Szkoły Nauk Politycznych. Zaliczył wszystkie egzaminy, jednak w czerwcu 1922 roku przeniósł swoje studia do Szkoły Głównej Handlowej, którą ukończył w 1925 roku. Jesienią 1926 roku złożył egzamin dyplomowy.

W marcu 1921 roku miał miejsce pierwszy Walny Zjazd Oddziału Warszawskiego ZHP, na którym komendantem chorągwi męskiej został wybrany Ignacy Wądołkowski, a Heidrich został mianowany przybocznym Chorągwi Warszawskiej. W maju tego samego roku przeniesiono go z Chorągwi do Naczelnictwa ZHP, gdzie stał się członkiem rzeczywistym Głównej Kwatery Męskiej, zyskując tym samym wpływ na działalność organizacyjną ZHP. W czerwcu 1921 roku objął obowiązki kierownika Działu Inspekcyjno-Organizacyjnego GKM.

Od 1 stycznia 1924 roku zastępował Naczelnika Henryka Glassa w czasie jego studiów w Wyższej Szkole Handlowej w Warszawie. 27 kwietnia 1924 roku, podczas XIX Zjazdu Naczelnej Rady Harcerskiej w Lublinie, został powołany na stanowisko Naczelnika GKM, będąc jednocześnie kierownikiem Wydziału Ogólnego. Przejął przewodnictwo Organizacji Męskiej ZHP w roku, w którym organizowano I Zlot Narodowy oraz II Jamboree w Danii, co stanowiło duże wyzwanie organizacyjne.

Tuż po zakończeniu Zlotu Narodowego, odbywającego się w dobrach Branickich, rozpoczął trzytygodniowy obóz przygotowawczy dla drużyny reprezentacyjnej na II Jamboree, której komendantem był Heidrich. 24 października 1925 roku został mianowany harcmistrzem i uzyskał urlop na czas służby wojskowej, którą odbył w Szkole Podchorążych Rezerwy Piechoty. Ukończył ją jako sierżant podchorąży. W 1926 roku, ożenił się z Zofią Osińską, córką gen. Aleksandra Osińskiego, wiceprzewodniczącego ZHP. Z tego czasu przeszedł na katolicyzm i zmienił imię na Zbigniew, jednak formalności związane ze zmianą imienia pozostały nieukończone, co sprawiło, że w dokumentach nadal figurował jako Adolf.

W 1929 roku wraz z żoną poprosili o cofnięcie stopni harcerskich i przeszli do kategorii członków współdziałających. Adolf Zbigniew Heidrich podjął intensywną karierę zawodową, powracając do firmy „Elibor” w marcu 1927 roku, gdzie pracował jako księgowy przez rok. W maju 1928 roku objął kierownictwo sekcji analizy rynku General Motors w Polsce, a następnie w latach 1931–1932 być księgowym i kierownikiem biura firmy „Goodyear” w Warszawie. Zyskane doświadczenie i pozytywne referencje zaowocowały w styczniu 1934 roku objęciem stanowiska dyrektora administracyjnego w warszawskim Towarzystwie Akcyjnym Fabryk Metalowych „Norblin, Bracia Buch i T. Werner” z siedzibą w Głownie k. Łowicza.

Lata 1939–1945

W lutym 1940 roku Heidrich wrócił do centrali Norblina w Warszawie. W grudniu 1941 roku został pracownikiem Sekcji Kontroli Delegatury Rządu na Kraj, konspiracyjnej Najwyższej Izby Kontroli, przyjmując pseudonim „Osiński”. W maju 1942 roku objął stanowisko pierwszego zastępcy dyrektora. „Osiński” prowadził kontrole w różnych departamentach, takich jak opieka społeczna, oświata czy przemysł, kontrolując również zrzuty lotnicze, szczególnie finansowe wsparcie dostarczane przez cichociemnych.

Okres po 1945

Od października 1945 roku do września 1946 roku Heidrich pracował jako dyrektor administracyjny Zakładów H. Cegielski w Poznaniu. Rok później objął stanowisko naczelnika wydziału organizacji w Centralnym Zarządzie Przemysłu Metalowego w Warszawie. We wrześniu 1947 roku został dyrektorem Towarzystwa Naukowego Organizacji i Kierownictwa. Z pełnym zaangażowaniem badał nowe kierunki w naukach o zarządzaniu, stając się jednym z pierwszych w Polsce specjalistów w tej dziedzinie. 11 grudnia 1947 roku zdobył dyplom Szkoły Głównej Handlowej, a 30 czerwca 1949 roku uzyskał tytuł magistra nauk ekonomicznych za pracę „Ustrój zakładu przemysłowego”.

3 marca 1950 roku udał się do biura Towarzystwa Naukowego Organizacji i Kierownictwa, ale nigdy tam nie dotarł; został aresztowany przed własnym domem przez funkcjonariuszy II Wydziału IV Departamentu Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego. Skazany przez Rejonowy Sąd Wojskowy w Warszawie na siedem lat więzienia za bycie zastępcą kierownika biura kontroli (NIK) w delegaturze rządu londyńskiego. W tym czasie jego rodzina została eksmitowana z mieszkania, a majątek skonfiskowany. Heidrich wyszedł z więzienia w grudniu 1954 roku, a w lipcu 1957 roku został zrehabilitowany. Wrócił do intensywnej pracy naukowej, publikując setki artykułów z obszaru teorii organizacji oraz zarządzania. Był autorem haseł w „Encyklopedii Współczesnej” (PWN 1958), a także w „Małej encyklopedii powszechnej” (PWN 1959) oraz „Małej encyklopedii ekonomicznej” (PWN 1961). W 1966 roku obronił, mając 67 lat, pracę doktorską „Techniczne wyposażenie zakładu przemysłowego a mobilizacja rezerw wydajności” na Wydziale Przemysłu Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Katowicach, pod przewodnictwem prof. Mariana Franka.

Adolf Heidrich zmarł 30 kwietnia 1983 roku. Spoczął w grobie rodzinnym na cmentarzu Wawrzyszewskim w Warszawie.

Życie prywatne

Warto wspomnieć, że synem Adolfa Heidricha byłAndrzej Heidrich, który swoją karierę związał z grafiką oraz projektowaniem, w tym znaczków pocztowych i banknotów.

---

Oceń: Adolf Heidrich

---