Paweł Hulka-Laskowski

Kultura i sztuka

Paweł Hulka-Laskowski, znany także pod imieniem Paweł Hulka, jest osobą, która pozostawiła niezatarte ślady w polskiej literaturze oraz kulturze. W swoich pracach często stosował pseudonimy, w tym m.in. T. Gruda oraz Sylwester Prałacik.

Urodził się 25 czerwca 1881 roku w Żyrardowie, a swoje życie zakończył 29 października 1946 roku w Cieszynie. Był polskim pisarzem i tłumaczem, który angażował się zarówno w działalność literacką, jak i publicystyczną. Jego prace ukazywały tematykę społeczną, ale co istotne, dominowały w nich aspekty religijne, ponieważ Hulka-Laskowski był ewangelikiem reformowanym.

Jako wolnomyśliciel, Paweł Hulka-Laskowski poświęcał wiele uwagi problematyce wiary i kościoła, a jego działalność publicystyczna świadczyła o jego głębokim zaangażowaniu w te kwestie.

Życiorys

Paweł Hulka-Laskowski, urodzony w rodzinie robotniczej jako syn Józefa Hulki oraz Elżbiety z Howorków, był potomkiem czeskich emigrantów. Jego rodzice byli pracownikami fabryki włókienniczej i wychowywali go w duchu protestanckim.

Znany jest przede wszystkim jako tłumacz utworów wielu wybitnych autorów, takich jak: Karel Čapek, Božena Němcová, Jonathan Swift, James Fenimore Cooper, Dmitrij Mereżkowski, Ernst Kretschmer, Emil Ludwig oraz Roger Martin du Gard. Jednak jego najbardziej rozpoznawanym dziełem jest przekład „Przygód dobrego wojaka Szwejka” autorstwa Jaroslava Haška.

W okresie dwudziestolecia międzywojennego angażował się w życie kulturalne, pisząc dla licznych czasopism. Szczególnie bliska była mu współpraca z „Wiadomościami Literackimi” oraz ewangelickim pismem „Jednota”. W 1921 roku, razem z żoną Kazimierą Hulką-Laskowską, zainicjował wydawanie niezależnego „Echo Żyrardowskiego”, które stało się pierwszą gazetą w Żyrardowie.

Był aktywnym członkiem Polskiego Związku Myśli Wolnej, gdzie publikował artykuły w organie prasowym PZMW, czyli „Wolnomyślicielu Polskim”. Paweł Hulka-Laskowski odszedł z tego świata, a jego miejsce spoczynku znajduje się na cmentarzu ewangelickim w Cieszynie.

Upamiętnienie

W dniu 15 maja 1966 roku, na fasadzie budynku położonego przy obecnej ulicy Gabriela Narutowicza 34, zainstalowano honorową tablicę. Jej treść podkreśla znaczenie życia i twórczości Pawła Hulki-Laskowskiego. Warto zatrzymać się na fragmencie inskrypcji:

PISARZOWI PAWŁOWI HULCE-LASKOWSKIEMU TOWARZYSZOWI WALK ROBOTNICZYCH MIESZKAŃCY ŻYRARDOWA 15 MAJA 1966

W jego własnym domu w 1991 roku otwarto Gabinet Pisarza Pawła Hulki-Laskowskiego, co stanowiło kolejne upamiętnienie jego dorobku twórczego. W grudniu 1996 roku, z okazji 80-lecia nadania praw miejskich Żyrardowowi, Rada Miejska nadała Hulce-Laskowskiemu zaszczytny tytuł Zasłużonego dla miasta.

Warto także zaznaczyć, że w latach 2001 oraz 2011 władze miasta ogłosiły Rokiem Pawła Hulki-Laskowskiego, odpowiednio z okazji 130. rocznicy urodzin oraz 65. rocznicy jego śmierci. W dniach 20-30 maja 2015 roku zorganizowano w Łodzi sympozjum naukowe, które poświęcone było twórczości tego znaczącego pisarza. Materiały z tej konferencji zostały opublikowane pod tytułem Paweł Hulka-Laskowski. Pisarz, religioznawca, bibliofil i pedagog.

Twórczość

Paweł Hulka-Laskowski jest postacią zasługującą na głębsze poznanie, zwłaszcza w kontekście jego twórczości literackiej oraz naukowej. Poniżej przedstawiamy najważniejsze osiągnięcia tego autora, które znacząco wpłynęły na polski krajobraz literacki początku XX wieku.

  • Twórca religii Iranu Zaratustra i jego nauka, 1912,
  • Porucznik Regier, 1927,
  • Matka Jezusa, matki bogów, królowe niebios, Warszawa: Nakładem Spółdzielni Wydawniczej „Bez Dogmatu”, 1928,
  • Mój Żyrardów. Z dziejów polskiego miasta i z życia pisarza, 1934, wyd. II „Czytelnik” 1958, seria: „Biblioteka Dwudziestolecia”,
  • Śląsk za Olzą, 1938,
  • Pięć wieków herezji. Wypisy z literatury polskiej, Warszawa: Spółka Księgarsko-Wydawnicza „Słowo”, 1939,
  • Księżyc nad Cieszynem, 1946,
  • Rebarbaryzacja szpitala podczas wojny, Drukarnia Wojewódzka, Katowice, 1946, s. 13.

Każda z wymienionych pozycji ukazuje różnorodność tematów oraz stylów, którymi posługiwał się autor. Od analiz religijnych, przez literackie dokumentacje, aż po refleksje na temat historii Polski, jego prace wciąż pozostają aktualne i stanowią cenny materiał do badań.

Oceń: Paweł Hulka-Laskowski

★★★★★
Średnia ocena:4.82 Liczba ocen:8